Hünkar Ne Demek? Osmanlı’dan Günümüze Bir Kelimenin Derin Yolculuğu Türkçede zaman zaman karşılaştığımız “hünkar” kelimesi, kökeni ve kullanımıyla dikkat çeker. Osmanlı İmparatorluğu’ndan günümüze kadar uzanan bu kelimenin anlamını ve tarihsel arka planını keşfetmek, dilimizin zenginliğini anlamamıza yardımcı olacaktır. Kelimenin Kökeni ve Etimolojisi “Hünkar” kelimesi, Farsça kökenli olup, “Tanrı, hâkim, hükümdar, âmir, efendi, sahip, bey” gibi anlamları bulunan “hudâvendigâr” kelimesinin kısaltılmış biçiminden türetilmiştir. Bu kelime, Orta Farsça “χʷadāy” (hükümdar) ve “avant” (taht, yüksek makam) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. İlk Osmanlı hükümdarları, “Gazi” unvanının yanı sıra “Hudâvendigâr” ve “Gazi Hünkâr” unvanlarıyla da anılmıştır. Bu unvanlar, padişahların yüceliğini ve otoritesini vurgulamak amacıyla kullanılmıştır. Osmanlı’da…
4 YorumEtiket: ve
Hortlak: Edebiyatın Karşıtlıklar Arasında Yaşayan Sessiz Fısıldayanı Kelimelerin Gücü ve Anlatının Dönüştürücü Etkisi Edebiyat, bir kelimenin ardında yatan anlamları çözümlemek ve bu anlamların ışığında yeni dünyalar inşa etmek üzerine kurulu bir sanattır. Her kelime, bir bakış açısını, bir hissiyatı, bir dünyayı taşır. “Hortlak” kelimesi de bu tür kelimelerden biridir. Gerçekten ne anlama gelir? Bir hayaletin veya bir ölü ruhun bedeni mi? Yoksa içinde bulunduğumuz dünyada yaşarken aslında bir hayalet gibi var olan, bir yandan var olup bir yandan yok olan bir insanın imgeleri mi? Edebiyat, daima hayaletlerle doludur. Bu hayaletler yalnızca mezarlıklarda değil, sayfalarda da varlık gösterir. Birçok farklı anlamla…
8 YorumHisteri Ne Demek? Felsefi Bir Bakış Açısıyla İnceleme İnsan, dünyaya yalnızca gözleriyle bakmaz. Her şeyin bir anlamı vardır, ama o anlamları anlama ve yorumlama biçimimiz, bizim kim olduğumuzu tanımlar. Histeri, bu anlam arayışında zaman zaman bizleri gölgelerde kaybolmaya iten bir kavram olarak ortaya çıkar. TDK’de “histeri,” ruhsal bir hastalık olarak tanımlansa da, felsefi bir bakış açısıyla bu kavram, çok daha derin ve çok katmanlı bir şekilde ele alınabilir. İnsanlık tarihindeki en eski hastalık kavramlarından biri olan histeri, yalnızca bireysel bir psikolojik durumu değil, insanın kendisini, dünyayı ve varoluşunu sorgulayan bir araç olarak da karşımıza çıkar. Bu yazıda, histeri kavramını etik,…
8 YorumHikayecik Nedir? Bir Filozofun Bakışıyla Hikaye ve Gerçeklik Felsefe, insanın evrendeki yerini, bilgiyi ve gerçeği sorgulamasıdır. Hayatın anlamını, varoluşun derinliklerini keşfetmeye çalışırken, anlam yüklediğimiz kelimeler de bu yolculukta önemli birer araçtır. “Hikayecik” kelimesi de, yüzeyde basit bir anlatı gibi görülebilir; ancak dilin ve anlatının anlam dünyasına dair daha derin bir sorgulamayı başlatabilir. Peki, hikayecik neyin diğer adıdır? Sadece basit bir anlatı mı, yoksa daha derin bir felsefi anlam mı taşır? İşte, bu sorulara etik, epistemoloji ve ontoloji perspektiflerinden bakarak hikayecik kavramını incelemeye çalışacağız. Hikayecik ve Etik: Anlatının Toplumsal Sorumluluğu Etik, doğru ve yanlış arasındaki farkları sorgulayan bir disiplindir. Hikayecik, genellikle…
6 YorumKarayolları Yeni Genel Müdürü Kim? Toplumsal Yapıların ve Cinsiyet Rollerinin İşlevi Bir Sosyologun Gözünden: Toplumsal Yapılar ve Bireyler Arasındaki Etkileşim Toplumsal yapıları ve bireylerin bu yapılarla nasıl etkileşime girdiğini anlamak, sosyolojik bir araştırmacı için en heyecan verici ve karmaşık deneyimlerden biridir. Her toplum, hem bireysel tercihler hem de yapısal normlarla şekillenen bir denge kurar. Peki, toplumdaki bu dengeyi kimler kurar ve nasıl şekillenir? Hangi toplumsal yapılar, bireylerin toplumsal rollerini nasıl etkiler? Bugün, çok sayıda toplumsal faktörü bir araya getiren bir soruyu ele alıyoruz: “Karayolları yeni Genel Müdürü kim?” Bu basit gibi görünen sorunun ardında, çok daha derin sosyolojik analizlere yol…
8 YorumHemofili ve Ekonomi: Bir Engelli Durumunun Piyasa Dinamikleri Üzerindeki Etkisi Ekonomi Perspektifinden Hemofili: Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Bir ekonomist olarak, her kararın belirli sonuçları olduğunu ve kaynakların sınırlı olduğuna dair temel bir anlayışa sahibim. Hemofili gibi kalıtsal hastalıkların bireyler ve toplumlar üzerindeki etkisi, sınırlı kaynakların nasıl dağıtılması gerektiği sorusunu gündeme getirir. Hemofili, tedavi edilmediğinde ciddi engellere yol açabilen bir hastalıkken, ekonomik açıdan değerlendirildiğinde hastalıkla mücadele için yapılacak harcamaların toplumsal refahı nasıl etkilediği sorusu da önem kazanır. Piyasa dinamikleri, bireysel kararlar ve toplumun refahı arasındaki ilişkiyi anlayarak, hemofiliye sahip bireylerin engel durumunun ekonomiye yansıması daha iyi bir şekilde analiz edilebilir.…
6 YorumSalına Salına Gel Nerenin Türküsü? İktidar, Toplumsal Düzen ve Güç İlişkileri Üzerine Bir Siyasal Analiz Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen: Bir Siyaset Bilimcisinin Bakışı Günümüz toplumlarında güç, iktidar ve toplumsal düzenin karmaşık ilişkilerini anlamak, sadece politik bir merak değil, aynı zamanda bireylerin yaşamlarını şekillendiren temel bir sorudur. İnsanlık tarihi, bireylerin ve grupların kendilerini var etme ve etki alanlarını genişletme çabalarıyla doludur. Bu çaba, toplumun genel yapısını ve bireylerin arasındaki ilişkileri şekillendirirken, güç dinamikleri de sürekli bir değişim içerisindedir. Pek çok kültürde, toplumsal yapılar ve güç ilişkileri şarkılar, türküler, edebi metinler ve halk kültürünün bir parçası olarak şekillenir. Türkiye’nin kültürel mirasında…
8 YorumGüderi Bez Nasıl Yumuşatılır? Öğrenmenin Dönüştürücü Gücüyle Zanaatten Pedagojik Bir Yolculuk Bir eğitimci olarak, öğrenmenin yalnızca bilgi edinmek değil, aynı zamanda dönüşmek olduğuna inanırım. Tıpkı sert bir güderi bezin sabırla, özenle ve deneyimle yumuşatılması gibi… Her bilgi, her deneyim ve her hata bizi biraz daha esnek, duyarlı ve ustalaşmış kılar. Bu yazıda, “Güderi bez nasıl yumuşatılır?” sorusuna yalnızca teknik bir cevap değil, aynı zamanda bir öğrenme metaforu olarak da yaklaşacağız. Çünkü zanaatkârın ellerindeki güderi, öğretmenin zihnindeki öğrenci gibidir: doğru yöntemle şekil alır, zamanla incelir, olgunlaşır. Öğrenme Süreci Olarak Güderiyi Yumuşatmak Güderi bez, deri işçiliğinde hassas yüzeyleri silmek, parlatmak ve korumak…
8 YorumGusül Abdesti Nasıl Alınır? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme Bir psikolog olarak, insan davranışlarının ardındaki derin motivasyonları anlamak her zaman ilgimi çekmiştir. İnsanların manevi eylemlerine yönelik yaklaşımlarını incelediğimde, çoğu zaman bu davranışların yalnızca bir dini yükümlülükten öte, bireysel ve toplumsal psikolojimizin izlerini taşıdığını gözlemlerim. Gusül abdesti, İslam inancına göre bir temizlik ritüeli olmanın ötesinde, insanın bedenini ve ruhunu yeniden arındırma sürecidir. Peki, bu arınma süreci psikolojik açıdan nasıl işler? Gusül abdesti almak sadece bir dini sorumluluk mu yoksa daha derin, bilinçli bir rahatlama ve huzur bulma arayışı mı? Bu yazıda, “gusül abdesti nasıl alınır?” sorusunu yalnızca bir dini perspektiften değil, psikolojik…
6 YorumCoronelli Gök Küresi: Kültürlerin Kozmosla Dansı Bir antropolog olarak, dünyanın kültürel çeşitliliğini incelerken bazen bir nesneye bakmak, yüzlerce ritüel, kimlik ve sembolün yankısını duymak gibidir. Coronelli gök küresi de tam olarak böyle bir nesnedir. Bu devasa küre, yalnızca gökyüzünü değil, aynı zamanda 17. yüzyıl insanının evren algısını, Tanrı’yla ve doğayla kurduğu ilişkiyi de yansıtır. Her çizgi, her yıldız, bir toplumun anlam arayışının haritasıdır. Bir Kozmos Tasavvuru Olarak Coronelli Gök Küresi Vincenzo Coronelli tarafından 1600’lerin sonunda yapılan bu gök küreleri, dönemin en büyük ve en ayrıntılı küresel modellerindendir. Ancak antropolojik açıdan değerli olan, bu eserlerin yalnızca bilimsel bilgi değil, aynı zamanda…
8 Yorum